Herman Gorter

Herman Gorter (Wormerveer, 26 novimber 1864 - Brussel, 15 septimber 1927) wie in Nederlânsk dichter en meioprjochter fan de Sosjaal-Demokratyske Partij. Gorter hearde ta de Tachtigers.

De pake fan Herman, Douwe Simons Gorter, wie yn de 19e iuw dopersk predikant yn Balk. Gorter studearre klassike talen. Under ynfloed fan Willem Kloos skreau hy "Maaie" (1889). De earste sang fan Mei ferskynde yn 1889 yn in nûmer fan De Nieuwe Gids. Yn it gedicht besjongt Gorter de leafde foar Wies Koopmans op wa't hy yn 1886 fereale waard. Gorter liet him dúdlik ynspirearje troch de Ingelske romantyske dichters John Keats en Percy Bysshe Shelley. Oan de lêste wijde hy in haadstik yn De groote dichters, in literêre stúdzje basearre op histoarysk-materialistyske begjinsels.

Yn 1890 ferskynde Fersen, in bondel mei sensitivistyske poëzij. Dizze gedichten ûntlokken Kloos de bekende útspraak: "Keunst moat wêze de alder-yndividueelste ekspresje fan de alder-yndividueelste emoasje". Yn dizze gedichten lit Gorter de normale syntaksis fan it Nederlânsk los en besiket hy mei radikale neologismen en ûntwrichte sinsstruktueren de sintúchlike waarnimming fan it oanskôge sa krekt mooglik wer te jaan.

Al gau fersmiet Gorter de poëtyske prinsipes fan de Beweging fan Tachtich (of Tachtigers) en gie hy mear engazjearre gedichten skriuwen mei in sterke sosjalistyske ynslach.

Doe't Gorter op in stuit ynseach dat syn eksperiminten útrûnen op taalferbrokkeling en ûnfersteanberheid kaam de grutte omkear yn syn libben: hy gie wurken fan Karl Marx bestudearjen en waard in oertsjûge oanhinger fan it kommunisme. Dizze nije libbenshâlding klonk ek troch yn syn wurk. Sa kaam hy hielltiten fierder ôf te stean fan de oarspronklike idealen fan de Tachtigers, dêr't hy in skoalfoarbyld fan wie.

Yn 1982 waard yn Balk in byldsje fan Gorter pleatst, makke troch Suze Boschma-Berkhout, en yn 1990 in stânbyld oan de Seewei yn Bergen oan See, makke troch Hans Bayens.